20 cách giúp xây dựng tính cách tốt cho trẻ

Nuôi dạy trẻ trở thành những cá nhân xã hội có nhân cách tốt là niềm mong mỏi của những bậc làm cha làm mẹ. Mỗi gia đình đều có quan điểm riêng trong việc giáo dục con cái, nhưng vẫn có những nguyên tắc chung trong việc dạy dỗ trẻ nên người. WTT xin giới thiệu một số nguyên tắc nuôi dạy trẻ để bạn tham khảo: Ảnh: inmagine.com 1. Trở thành một tấm gương tốt trong gia đình: Không có cách gì hay hơn để dạy trẻ về chuẩn mực đạo đức bằng cách cho trẻ tiếp xúc với những gương điển hình. Một "người mẫu" tốt là một điều kiện rất quan trọng để trẻ học hỏi những cách cư xử đúng đắn. 2. Xác định rõ những giá trị mình tin tưởng: Hãy nói với con về những giá trị cuộc sống mà bạn tin tưởng. Tính cách tốt không chỉ hình thành qua những lời chỉ bảo mà còn cần biến thành hành động thực tế. Nếu bạn muốn trẻ thực hành theo những chuẩn mực xác tín của bạn, trước hết nên dạy bé về những điều bạn tin tưởng và cho bé biết lý do vì sao bạn tin theo những tín điều ấy. Trong cuộc sống hàng ngày sẽ xuất hiện vô số những cơ hội để bạn cùng bé trao đổi về những vấn đề đạo đức. 3. Thể hiện sự tôn trọng đối với chồng (vợ), với con cái và những người thân trong gia đình: Khi cha mẹ luôn thể hiện sự quý trọng lẫn nhau, biết chia sẻ những trách nhiệm gia đình với nhau và giải quyết những khác biệt bằng phương pháp ôn hòa là họ đã truyền đạt những thông điệp rất hiệu quả đến trẻ nhỏ về sự tôn trọng. Những trẻ được sống trong một môi trường như vậy sẽ biết cách cư xử hòa nhã và đúng mực đối với người khác. 4. Làm gương và dạy trẻ những tính cách tốt: Điều này có nghĩa là những thành viên trong gia đình nên dùng những thái độ và cách thức tích cực để cư xử với nhau. Đó là nguyên tắc vàng trong giao tiếp thông thường. Bất kể mục đích giao tiếp của bạn là gì, vì phép lịch sự hay những lý do xã hội khác, bạn cũng nên suy nghĩ chín chắn và thận trọng để tránh gây ra những hậu quả không hay. 5. Tổ chức những bữa cơm gia đình không Tivi: Bữa cơm gia đình là khoảng thời gian tuyệt vời để cha mẹ trò chuyện và lắng nghe con cái. Tình cảm giữa các thành viên sẽ được củng cố hơn sau những sự tiếp xúc thân mật như vậy. Bữa ăn thịnh soạn hay không không quan trọng, điều mà chúng ta cần là thời gian chia sẻ cùng nhau, cảm thấy mọi người là một gia đình và sống có trách nhiệm với nhau. 6. Tổ chức những hoạt động giải trí dành cho gia đình: Bạn nên thường xuyên tổ chức những hoạt động dạng này và khuyến khích trẻ cùng bạn lập ra kế hoạch. Những hoạt động giải trí của gia đình diễn ra thường kỳ sẽ tạo ra những khoảnh khắc đáng nhớ cho mỗi thành viên và ghi lại những dấu ấn tốt đẹp cho đời sống gia đình bạn. 7. Đừng cho trẻ tiếp xúc với rượu hay chất kích thích: Một trong những tiêu chuẩn khác để dạy dỗ trẻ trở thành người tốt là tránh xa rượu và các chất kích thích. Khi trẻ đang chịu những áp lực và xáo trộn về mặt tâm sinh lý tuổi dậy thì, mang trong mình khao khát muốn chứng tỏ bản thân hay tò mò trước những thông tin quảng cáo về bia rượu, chất gây nghiện thì gia đình chính là chỗ dựa vững chắc nhất giúp trẻ không trở nên hư hỏng. Không ở đâu trẻ có thể tìm được tấm gương sống lành mạnh hiệu quả như khi sống với bố mẹ. Vì vậy, bạn hãy trở thành tấm gương tốt để con noi theo. 8. Cả gia đình cùng tham gia hoạt động xã hội: Một người tốt thật sự phải là người có trái tim nhân ái, biết yêu thương và quan tâm đến người khác. Có rất nhiều cơ hội để bạn dạy cho con biết ý nghĩa của các hoạt động xã hội. Chẳng hạn bạn có thể dạy trẻ từ những việc hữu ích nho nhỏ nhưng nhiều ý nghĩa như: mang thức ăn cho một người hàng xóm bị ốm, giúp một cụ già băng qua đường, góp quần áo và đồ chơi cũ cho các bạn ở trại trẻ mồ côi... Từ những hoạt động này, bé có thể học được những thói quen làm điều thiện khi trưởng thành. 9. Cùng trẻ khám phá những câu chuyện hay và truyền cho bé tình yêu văn học: Một người dạy dỗ tuyệt vời luôn luôn dùng những câu chuyện sinh động để chỉ bảo và khuyến khích trẻ bộc lộ tài năng của mình. Cùng đọc sách cũng là một cách tốt để trao đổi những thông điệp văn hóa giữa các thế hệ với nhau. Những câu hỏi và hồi đáp của trẻ qua mỗi câu chuyện sẽ giúp bạn hiểu những gì trẻ nghĩ, tin tưởng và quan tâm. 10. Dạy con cách chi tiêu tiết kiệm: Bạn cần giúp trẻ hiểu rõ giá trị của những món quà tinh thần chứ không phải lối sống thực dụng, trọng vật chất. Trong xã hội tiêu dùng ngày nay, trẻ thường dễ bị cuốn theo những ảo tưởng như phải mặc đồ hiệu, đi xe xịn… mới là sự khẳng định cho thành công và hạnh phúc. Khi cần thiết, bạn nên đưa ra những yêu cầu nghiêm khắc với trẻ để trẻ hiểu vị trí, bổn phận của mình là ở đâu và trẻ được phép sử dụng tiền cha mẹ đưa cho như thế nào là hợp lý. 11. Trao đổi về những dịp kỷ niệm và ý nghĩa của chúng: Sẽ rất có ích cho đời sống gia đình nếu gia đình bạn thường xuyên tổ chức những buổi gặp gỡ hay những dịp kỷ niệm trong nhà mình. Abraham Lincoln từng nói rằng những hoạt động kỷ niệm toàn quốc đã khiến cho người Mỹ cảm thấy gắn bó hơn với đồng bào của mình và thêm gần gũi sâu nặng với đất nước mình đang sinh sống. Những dịp kỷ niệm truyền thống không chỉ giúp tăng cường sự gắn bó ruột thịt trong họ hàng thân thích, mà còn là chất keo kết dính tình thân ái giữa người với người, giữa các thành viên trong gia đình, giữa những công dân với nhau. 12. Dạy bé biết đón nhận mọi cơ hội học hỏi: Cả gia đình nên dành ra những khoảng thời gian nhất định để bàn bạc về những việc hệ trọng trong nhà. Tuy nhiên, hầu hết những tính cách tốt có thể được học hỏi từ những hoạt động thường nhật. Mỗi khi bạn hay trẻ tiếp xúc với nhau hay với người khác, chúng ta sẽ có cơi hội tiếp xúc với vô số những tình huống dạy cho ta ý nghĩa của tinh thần trách nhiệm, sự cảm thông, cách cư xử tử tế hay lòng trắc ẩn. 13. Hướng trẻ đến lối sống có trách nhiệm: Mặc dù sẽ dễ dàng và nhanh chóng nếu bạn tự tay lau bàn, đổ rác hay bỏ đồ vào máy giặt hơn là đợi trẻ đến giúp một tay, nhưng chúng ta vẫn có bổn phận dạy trẻ hiểu cần biết cân bằng những sở thích và nhu cầu của bản thân với những người khác trong gia đình – và rộng lớn hơn là giữa các thành viên trong cộng đồng xã hội. 14. Nói rõ với trẻ về những mong muốn của bạn dành cho trẻ và để con chịu trách nhiệm về những hành động của mình: Hãy đặt ra cho trẻ những giới hạn hợp lý và hướng trẻ tin rằng cha mẹ là những người chỉ dẫn về đạo đức và lối sống trong gia đình. Bên cạnh đó hãy tạo cho trẻ cảm giác an toàn và tin cậy vào điều đó. Hành động này sẽ khiến trẻ hiểu rằng bạn thật sự quan tâm đến trẻ và chỉ mong muốn bé trở thành người tốt mà thôi. 15. Giữ trẻ bận rộn với những hoạt động lành mạnh: Trẻ con và những người trẻ tuổi nói chung là những người luôn tràn đầy năng lượng hoạt động. Thử thách dành cho bạn là làm sao hướng chúng sử dụng nguồn nội lực ấy vào những lĩnh vực hữu ích như thể thao, âm nhạc (hay các loại hình nghệ thuật khác), hay tham gia những nhóm dã ngoại. Những hoạt động này sẽ giúp trẻ phát triển lòng vị tha, sự quan tâm, sự hợp tác và dần dần hiểu được ý nghĩa của thành tựu. 16. Dạy trẻ biết nói “không” và hiểu giá trị của điều đó: Đây là cách thông thường mà trẻ - nhất là trẻ vị thành niên – dùng để thử thách những nguyên tắc cũng như quyền lực của cha mẹ. Cho dù trẻ có phản kháng ra sao thì những người làm cha, làm mẹ yêu thương con thật sự cũng sẽ tỏ ra kiên định và cứng rắn ngăn cấm con thực hiện những hành vi gây nguy hại cho bản thân chúng. 17. Biết con đang ở đâu, làm gì và với ai: Bạn nên thường xuyên tỏ cho trẻ biết bạn quan tâm và mong muốn những điều tốt đẹp nhất cho chúng, nhưng bên cạnh đó hãy đặt ra cho trẻ những nguyên tắc cần tuân thủ và giám sát, quản lý hoạt động của chúng. Thậm chí khi cần bạn cũng có thể áp dụng những cách làm bị xem là “cổ hủ”, chẳng hạn gặp gỡ bạn bè của con và phụ huynh của chúng. 18. Không khuyến khích hay bênh vực khi trẻ làm sai: Bảo vệ trẻ trong những tình huống trẻ cư xử không đúng đắn sẽ khiến trẻ có những nhận thức sai lệch về trách nhiệm cá nhân của mình. Theo thời gian, cách dạy dỗ này sẽ tạo cho trẻ ấn tượng rằng trẻ không bắt buộc phải tuân theo những chuẩn tắc cư xử trong giao tiếp xã hội. 19. Tìm hiểu những chương trình tivi và phim ảnh trẻ thường xem: Trong khi những ấn phẩm văn hóa lành mạnh xuất hiện khá nhiều thì những sách báo có nội dung xấu vẫn được lưu hành không ít. Trong thời đại dễ tiếp cận thông tin như hiện nay, trẻ rất dễ tiếp xúc với những nguồn thông tin không lành mạnh. Bằng những lời khuyên nhủ và những ví dụ thực tế, bạn hãy dạy trẻ thói quen tiếp xúc và chọn lọc những luồng thông tin phù hợp. Nếu bạn bắt gặp con đang xem một thứ gì không hay, hãy thẳng thắn chia sẻ những suy nghĩ của bạn và trao đổi với trẻ vì sao bạn cho rằng những thứ ấy làm ảnh hưởng đến nền nếp gia đình. 20. Hãy nhớ rằng bạn là người lớn: Trẻ không cần thêm một người bạn thân, nhưng lại thật sự cần một bậc phụ huynh chăm sóc, quan tâm đến trẻ và dạy cho chúng những giới hạn để cư xử đúng đắn. Thỉnh thoảng những câu nói đại loại như “Bố không cho làm thế đâu” cũng là một cách tiện lợi để “giải thoát” trẻ khỏi những hoạt động đáng ngờ mà bé không muốn tham gia.